چنانکه در مبحث قبلی گفته شد شاه اسماعیل اول در ادامة فتوحات خود، در سال 914هـ. ق 1508م جهت براندازی مشعشعیان، عازم خوزستان گردید و آن خاندان را سرکوب کرد و منقاد خویش ساخت. از این پس بود که بخش غربی خوزستان را که در دست مشعشعیان قرار داشت، «عربستان» نامیدند،  تا از بخش شرقی آن که شامل، شوشتر و رامهرمز و در دست گماشتگان صفوی قرار گرفته بود، باز شناخته شود.  شایان ذکر است که در دوران صفویه قسمت شرقی خوزستان به مرکزیت شوشتر بیشتر حرف شنوی از حکومت مرکزی داشت. لذا بهمین سبب بود که گهگاهی این قسمت توسط ساکنین بخش غربی به مرکزیت هویزه که عرب نژاد بودند، مورد تاخت و تاز و تاراج قرار می گرفت.

به هنگام حملة شاه اسماعیل اول به خوزستان ملا قوام الدین نامی از خاندان رعناشی  که معلم فرزندان سید محمد مشعشع بود همراه پسران خود به اسماعیل پیوستند. و اسماعیل نیز به پاداش این سر سپردگی، یکی از آنان را بنام شیخ محمد، به امارات دزفول و دیگری را بنام، حاجی محمد، به حکومت شوشتر گماشت. ولی حکومت حاجی محمد در شوشتر چندان دوامی نیافت، زیرا پس از چندی وی بدست برادرزادة خود بنام خلیل الله، کشته شد و از آن پس خلیل الله، هم جانشین پدر در دزفول گشته و هم حکومت شوشتر را بدست گرفت.

نکته ای که در اینجا آشکار است، اینکه شاه اسماعیل هنوز به آن درجه نرسیده بود تا بتواند پس از تصرف خوزستان سپاهی برای حفظ آن خطه مستقر نماید. و از اینجاست که بر رعناشیان اعتماد کرده، شوشتر و دزفول را به آنان سپرد، و در هویزه نیز حاکم جداگانه ای گماشت. به عبارت دیگر، از شاه اسماعیل جز نام و نشانی در خوزستان نبوده و فقط سالانه، اندک مالی به عنوان خراج نزد او می فرستادند و پس از چندی خلیل الله، حاکم شوشتر، نیز از این امر، سر باز زد، و از ارسال خراج خودداری و در واقع با این عمل خود، از اطاعت حکومت مرکزی سرپیچی نمود.

شاه اسماعیل برای سرکوبی خلیل الله، حکام کهگیلویه و هویزه را علیه وی برانگیخت. آنان نیز بسوی شوشتر حرکت و آن شهر را به محاصره خویش در آوردند. لیکن پیش از آنکه کاری از پیش ببرند، مرگ شاه اسماعیل فرا رسید، و آنان نیز ناگزیر دست از محاصره کشیده و از اقدام خود صرفنظر کردند.

خلیل الله پس از چندی وفات یافت و پسرش، علاء الدین، جانشین وی گردید. در این موقع، حوزه متصرفات خاندان مرعشی منحصر به دزفول بود. زیرا به استناد مندرجات تذکرة شوشتر از سال 932هـ. ق به بعد، حکمرانان شوشتر از جانب صفویان گماشته می شدند. بطوریکه در سال 932هـ. ق مهدی قلی سلطان، ولد قنقرا سلطان، از طرف حکومت مرکزی به حاکمیت شوشتر گماشته شد، و مدت ده سال با استقلال حکومت کرد. تا آنکه دو برادر او سوندر بیک، وی را از بین برده و خود به جای او نشست. اما حکومت سوندر بیک نیز بیش از یک سال دوام نیافت و سپس کچل افشار نیز دو سال حکومت کرد، که پس از او در سال 945هـ. ق حیدر قلی سلطان، حاکم شوشتر گردید و به مدت سه سال حکومت را در آن شهر در دست داشت. تا اینکه از سال 955هـ. ق سید محمد عرب به مدت هشت سال و پس از او ابوالفتح خان نیز سه سال حکومت کردند. در این هنگام، القاص میرزا، فرزند شاه اسماعیل، وارد شوشتر شد. اما چون وی از برادر خود شاه طهماسب روی گردان بود، مردم شوشتر دروازه ها را به روی او بستند و وی را به شهر راه ندادند.

پس از این به مدت 44 سال، 25 نفر پی در پی حکومت شوشتر را صاحب شدند.  تا اینکه در سال 999هـ. ق سید مبارک خان بن سید مطلب، به تحریک سادات و اعیان شوشتر به آن شهر لشکر کشید و اکثر مردم نیز به پیروی از سادات تسلیم وی شدند. ولی معدودی از خواص شهر در قلعه سلاسل تحصن نموده و عریضه ای مبنی بر چگونگی احوال خود به جانب شاه عباس فرستاند. شاه عباس نیز هفت هزار از لشکریان خویش را به سرکردگی مهدی قلی خان شاملو، به دفع سید مبارک خان و تنبیه مردم شوشتر، روانه شهر نمود.

سید مبارک خان چون از ماجرا مطلع گردید، شهر را رها و به هویزه مراجعه نمود. به این ترتیب مهدی قلی خان به مدت شش سال در شوشتر حکومت کرد. از جمله اقداماتی که وی در این ایام انجام داد: تعمیر عمارت امامزاده عبدالله، سید محمد بازار  و بقعة براء بن مالک بود. همچنین بنای بازار شوشتر و حفر کانالی که آب را از رودخانه وارد بازار و خیابان اصلی شهر می کرد و منظرة بسیار زیبایی به شهر می داد. البته کانال مذکور در زمان حاکمیت واخشتوخان (سال 1078ـ1042هـ. ق) مسدود گردید.

پس از مهدی قلی خان، علی سلطان نامی حاکم شوشتر گردید که ساختن پل شاه علی  را به وی نسبت می دهند، و سپس طهماسب سلطان، فرزند محمد سلطان، به مدت سه سال حکومت شوشتر را در دست داشت.

در سال 1038هـ. ق شبلی سلطان چرکس به حکومت شوشتر گمارده شد ولی حاکمیت وی نیز دیری نپائید و  پس از شش ماه وفات یافت، و پسرش، الله وردی سلطان جانشین او گردید که به علت صغر سن، بهروز بیک نامی به نیابت وی به مدت سه سال بر شوشتر حکومت کرد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: